Давлатимиз раҳбарининг мазкур Фармонида тадбиркорлик фаолиятига ноқонуний аралашиш ва тўсқинлик қилиш, хусусий мулкдорлар ҳуқуқларини бузганлик учун давлат, ҳуқуқни муҳофаза қилиш ва назорат қилувчи органларнинг мансабдор шахслари жавобгарлигини жиноий жавобгарликка тортиш даражасигача оширишга алоҳида эътибор қаратилган.
Белгилаб берилган барча вазифалар Ўзбекистон Республикасининг “Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига хусусий мулкни, тадбиркорлик субъектларини ишончли ҳимоя қилишни янада кучайтиришга, уларни жадал ривожлантириш йўлидаги тўсиқларни бартараф этишга қаратилган ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ-391-сон Қонунида ўз ифодасини топди. Қонунга биноан тадбиркорлик субъектлари фаолиятининг деярли барча жиҳатларига дахл қиладиган 40 дан ортиқ қонун ҳужжатига ўзгартиш ва қўшимчалар киритилди.
Янги қабул қилинган қонун ҳужжатларининг амалиётга татбиқ этилиши ишбилармонлик муҳитини янада яхшилаш, маҳаллий ва хорижий сармояларни кенг жалб этиш, янги иш ўринлари яратиш имконини беради.
Ушбу борада Самарқанд вилоят адлия бошқармаси томонидан жорий йилнинг ўтган даври мобайнида бир қатор амалий ишлар амалга оширилди.
Жумладан, аҳоли орасида тадбиркорликка оид қонун ҳужжатлари мазмун-моҳиятини тарғиб қилиш ҳамда жойларда аҳоли ҳуқуқий онгини ошириш мақсадида Самарқанд вилоят адлия бошқармаси томонидан вилоятнинг туман (шаҳар)ларида 2015 йил давомида ўтказиладиган “Очиқ эшиклар куни” тарғибот тадбирлари режаси ишлаб чиқилди ҳамда тегишли вилоят ташкилотлари билан келишилиб, тасдиқланди.
Ушбу режага асосан 2015 йилнинг ўтган даври мобайнида вилоят адлия бошқармаси, тегишли вилоят ташкилотлари ҳамда туман (шаҳар) ҳокимликлари билан ҳамкорликда вилоятнинг Самарқанд, Каттақўрғон шаҳарлари, Жомбой, Пастдарғом, Ургут, Каттақўрғон, Нарпай, Оқдарё, Нуробод ва Иштихон туманларида “Очиқ эшиклар куни” тарғибот тадбирлари ўтказилиб, мазкур тадбирларда тадбир иштирокчиларига Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2015 йил 15 майдаги ПФ-4725-сонли Фармони, Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига хусусий мулкни, тадбиркорлик субъектларини ишончли ҳимоя қилишни янада кучайтиришга, уларни жадал ривожлантириш йўлидаги тўсиқларни бартараф этишга қаратилган ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ-391-сон Қонуни ҳамда тадбиркорликка оид бошқа Қонун ҳужжатлари мазмун-моҳияти тўғрисида батафсил ҳуқуқий тушунтиришлар берилиб, тадбир иштирокчилари ўзларини қизиқтирган саволларга ижобий жавоблар олишди.
Бундан ташқари, бошқарма томонидан 2015 йилнинг ўтган даври мобайнида тадбиркорларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш мақсадида ўтказилган 129 та ўрганиш натижаларида ҳокимлик, солиқ идоралари, тижорат банклари, назорат қилувчи ва бошқа идоралар томонидан 1296 тақонунбузилиш ҳолатларига йўл қўйилганлиги аниқланди.
Ўрганишда, Пастдарғом туман электр тармоғи раҳбари Ж.Шоназаровнинг топшириғига асосан 2015 йил 03 июл куни “Сифат газ инвест” МЧЖ, жамият томонидан барча тўловлар вақтида амалга оширилганлигига қарамасдан, ҳеч қандай огоҳлантиришларсиз асоссиз электр тармоқларидан узилганлиги маълум бўлди.
Ушбу ҳолатга аниқлик киритиш мақсадида Пастдарғом туман электр таъминоти корхонаси раҳбари Ж.Шоназаровдан тушунтириш олинганда, тадбиркорлик субъекти жойлашган ҳудудда сув қувурларини алмаштирмаганлиги учун электр тармоғидан вақтинча узиб қўйилганлигини ва ҳозирда корхонага тўлиқ электр таъминоти тикланганлигини билдирди.
Ваҳоланки, “Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафолатлари тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг 34-моддаси 1-қисмига кўра, давлат органлари, бошқа ташкилотлар ҳамда уларнинг мансабдор шахслари тадбиркорлик фаолияти субъектларининг қонун ҳужжатларига мувофиқ амалга ошираётган фаолиятига аралашишга ҳақли эмаслиги белгиланган.
Аниқланган қонунбузиши ҳолатлари юзасидан “Самарқанд вилоят электр тармоқлари” АЖ раҳбари номига тақдимнома киритилиб, АЖ раҳбари Ғ.Примовнинг 2015 йил 29 августдаги 601-сонли буйруғига асосан қонунбузилиши ҳолатини содир этган Пастдарғом туман электр таъминоти корхонаси раҳбари Жамшид Шоназаров эгаллаб турган лавозимидан озод қилинди.
Ўрганишда, Булунғур туман ҳокимлиги мансабдор шахслари ҳаракатида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш тартиби ва муддатлари узрли сабабларсиз бузилганлиги, фуқаронинг мурожаатига жавоб берилмаганлиги, яъни Ўзбекистон Республикаси Маъмурий Жавобгарлик тўғрисидаги Кодексининг 43-моддасида назарда тутилган ҳуқуқбузарлик содир этилганлиги аломатлари мавжудлиги боис, тўпланган ҳужжатлар айбдор шахсларнинг маъмурий жавобгарлик масаласини кўриб чиқиш учун Самарқанд вилоят прокуратурасига юборилди. Ўз навбатида вилоят прокуратураси томонидан маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисида иш қўзғатилиб, тўпланган маъмурий материаллар кўриб чиқишлик учун ЖИБ Булунғур туман судига юборилган.
2015 йилнинг 9 ойида бўлим ходимлари томонидан жойларда ўтказилган ўрганишлар жараёнида назорат қилувчи идоралар томонидан 17 та ҳолатда ноқонуний текшириш ўтказиш ва тадбиркорлик субъектлари фаолиятига асоссиз аралашиш ҳолатига йўл қўйилганлиги аниқланди.
Жумладан, 2014 йил 26 апрель куни туманидаги “Карвон зарчашмаси даласи” фермер хўжалигида бўлим бошлиғи В.Исломов ва ер тузучи Ю.Файзиевлар томонидан ваколатли орган рухсатисиз текшириш ўтказилган.
Аниқланган қонунбузилиши ҳолатлари юзасидан тегишли идораларга 2 та тақдимнома киритилди ва натижасига кўра 1 нафар айбдор шахс интизомий жавобгарликка тортилиб, эгаллаб турган лавозимидан этилди. 16 та ноқонуний қарорлар бекор қилинди, тадбиркорларга етказилган 3 млн. 200 минг сўм маънавий зарарларни ундириш тўғрисида ФИБ Каттақўрғон туманлараро судига 16 та даъво аризалари киритилди ва барчаси қаноатлантирилди.
Ҳозирги кунда бошқармага юклатилган вазифа ва функцияларни тўлақонли бажариш, тадбиркорлар ҳуқуқларини ҳимоя қилишда амалий ишлар давом эттирилмоқда.
Д.Тайлаков, Самарқанд вилоят адлия бошқармаси бош маслаҳатчиси