Бугунги кунда яқин қариндошлар ўртасида никоҳ қуриш каби ҳолатлар ўтган даврга нисбатан камаётганлигига қарамасдан фуқароларимиз томонидан ҳанузгача кўп берилаётган ҳаётий саволлардан бири бўлиб қолмоқда. Никоҳ тузишга оид муносабатлар Ўзбекистон Республикаси Оила кодекси, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1999 йил 12 апрелдаги 171-сонли қарори билан тасдиқланган “Фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд этиш қоидалари” тўғрисидаги йўриқнома, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2003 йил 25 августдаги 365-сон қарори билан тасдиқланган “Никоҳланувчи шахсларни тиббий кўрикдан ўтказиш тўғрисида”ги низом ва бошқа қонун ҳужжатларга мувофиқ амалга оширилади. Никоҳни расмийлаштирувчи ягона идора бу Фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд этиш органларидир, ўтмишда диний расм-русумларга биноан никоҳ тузилиб келинган, ҳозирги кунда диний расм-русумларга биноан никоҳ тузилиши ҳуқуқий аҳамиятга эга ҳисобланмайди. Никоҳ тузиш ихтиёрий амалга оширилиши ва никоҳни тузиш учун бўлажак эр-хотин ўз розилигини эркин ифода этиш қобилиятига эга бўлиши лозим. Оила кодексининг 16-моддасига асосан никоҳ тузишга монелик қиладиган ҳолатлар алоҳида белгиланиб қўйилган. Унга мувофиқ биринчи ҳолатда томонлардан лоақал биттаси рўйхатга олинган бошқа никоҳда турган шахс бўлса, иккинчи ҳолатда насл-насаб шажараси бўйича тўғри туташган қариндошлар ўртасида бўлса, учинчи ҳолатда туғишган ва ўгай ака-укалар билан опа-сингиллар ўртасида, шунингдек фарзандликка олувчилар билан фарзандликка олинганлар ўртасида, тўртинчи ҳолатда томонларнинг лоақал биттаси руҳият бузилиши (руҳий касаллиги ёки ақли заифлиги) сабабли суд томонидан муомалага лаёқатсиз деб топилган шахслар ўртасида, бешинчи ҳолатда томонларнинг лоақал биттаси никоҳ қуриш ёшидан кичик бўлсагина никоҳ тузишга монелик қилувчи ҳолатлар мавжуд ҳисобланиб, никоҳ тузиш қонунан ман этилади.