Фуқароларнинг ҳуқуқ лаёқати неча ёшдан бошлаб вужудга келиши мумкин?

С.Бўронов, Самарқанд тумани

Жавоб: Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик кодексида белгиланишича барча фуқароларнинг фуқаролик ҳуқуқ ва бурчларига эга бўлиш лаёқати, яъни ҳуқуқ лаёқати тенг равишда эътироф этилади. Фуқароларнинг ҳуқуқ лаёқати у туғилган пайт­дан эътиборан вужудга келади ва вафот этиши билан тугайди, деб белгиланган.

Фуқаролар:

- мулк ҳуқуқи асосида мол-мулкка эга бўлишлари;

- мол-мулкини мерос қилиб олишлари ва васият қилиб қолдиришлари:

- банкда жамғармаларга эга бўлишлари:

- тадбиркорлик, деҳқон (фермер) хўжалиги билан ҳамда қонунда тақиқлаб қўйилмаган бошқа фаолият билан шуғулланишлари;

- ёлланма меҳнатдан фойдаланишлари;

- юридик шахслар ташкил этишлари;

- битимлар тузишлари ва мажбуриятларда иштирок этишлари;

- етказилган зарарнинг тўланишини талаб қилишлари;

- машғулот турини ва яшаш жойини танлашлари;

- фан, адабиёт ва санъат асарларининг, ихтиронинг, қонун билан қўриқланадиган бошқа интеллектуал фаолият натижаларининг муаллифи ҳуқуқига ҳамда бошқа мулкий ва шахсий номулкий ҳуқуқларга ҳам эга бўлишлари мумкин.

Савол: Кўп ҳолларда кўчмас мулк ёки бошқа қимматли ашёларни гаровга қўйилганлигини эшитамиз. Гаров тушунчаси ва унинг вужудга келиши асослари ҳақида маълумот берсангиз.

А.Қобилов, Тайлоқ тумани

Жавоб: Бир шахсни бошқа шахсга мол-мулкни ёки унга бўлган ҳуқуқни, мажбуриятларни таъминлаш учун бериши гаров ҳисобланади.

Гаровга кўра қарздор гаров билан таъминланган мажбуриятни бажармаган тақдирда кридитор (Гаров олувчи) бу мажбурият бўйича ўз талаби гарови қўйилган мол-мулкнинг қийматидан ушбу мол-мулк эгаси бўлган шахс (гаровга қўювчи)нинг бошқа кридиторларига қараганда имтиёзли суръатда қаноатлантирилишига, қонунда белгилаб қўйилган чегиришлардан кейин, ҳақли бўлади. Гаровга олувчи гаровга қўйилган мол-мулкни йўқотганлик ёки унга зиён етказмаслик учун суғурта ҳақидан, бу мол-мулк кимнинг фойдасига суғурта қилинган бўлишидан қатъи назар, ўз талаби юқоридаги асосларда қаноатлантирилишига ҳақлидир. Гаров шартнома ёки қонун асосида амалда юзага келади. Гаров закалат, ипотека, шунингдек, ҳуқуқлар гарови тарзида амал қилиши мумкин. Гаровга қўйиладиган мулк гаровга қўювчи томонидан гаровга олувчига ўтказилганда гаров закалат деб ҳисобланади. Кўчмас мулкни гаровга қўйиш 
ипотека ҳисобланади.

Саволларга Самарқанд туман 2-сон  ДНИ нотариуси М.Норматов жавоб берди.


Рўйҳатга қайтиш